İSA MESİH’İN DİRİLİŞİNİN ANILDIĞI PAZAR GÜNLERİNE MAHSUS SEKİZ MAKAMDAKİ DİRİLİŞ İLÂHÎLERİ 2
CUMARTESİ AKŞAMI
BÜYÜK AKŞAM DUÂSINDA OKUNAN
Diriliş İlâhîleri.
- Makamda.
Çağlardan önce (ezelde) Peder’den doğmuş, Bâkire Meryem’den beden almış, Allah olan Kelâm’a[1] gelin secde edelim. Çünkü Haç’a (gerilmeye) katlanarak kendi rızâsıyla defnedilmeye teslim oldu ve ölülerden dirilip, beni, dalâlete düşen (sapkın) insanı kurtardı.
Kurtarıcımız Mesih, günahlarımızın borç senedini Haç’a mıhlayarak ortadan kaldırdı[2] ve ölümün kudretini etkisiz kıldı.[3] O’nun üçüncü gündeki dirilişine secde edelim.
Mesih’in dirilişine Başmeleklerle berâber ilâhî okuyalım. Çünkü O, fidyeyle kurtarandır, canlarımızın Kurtarıcısı’dır ve (bu defa) yaratmış olduğu dünyâyı yargılamak için müthiş izzet ve kudretli (büyük) kuvvetle tekrar gelecektir.
Anatolika İlâhîleri.
(Mezarındaki) Melek, Haç’a gerilmiş ve defnedilmiş olan senin Efendi olduğunu îlân etti ve (hoş kokulu yağı taşıyan) Κadınlara şöyle dedi, ‟Rab’bin defnedildiği (boş) yeri gelin ve görün, çünkü her şeye gücü yettiğinden dolayı (önceden) söylediği gibi dirildi”. Bunun için sana secde ederiz, ey tek ölümsüz, Hayat Veren Mesih, bize merhamet eyle.
Haçın’la ağacın[4] lânetini etkisiz kıldın, defnedilişinle ölümün kudretini yok ettin, dirilişinle ise insan soyunu nurlandırdın. Bunun için sana şöyle haykırırız, ‟Velînîmetimiz Mesih Allahımız, hamdolsun sana”.
Ya Rab, ölümün kapıları[5] sana korkudan açıldı, ölüler diyârının muhâfızları ise seni gördüklerinde dehşete kapıldılar. Çünkü tunç kapılarını kırdın, demir sürgülerini parçaladın[6] ve bizi karanlıktan ve ölüm gölgesinden[7] çıkardın ve (zincire vurulduğumuz) bağlarımızı kırdın.[8]
Kurtuluşumuzun ilâhîsini terennüm ederken, ağızlarımızdan ezgi yükseltelim. Rab’bin hânesine hepiniz gelin, şöyle diyerek huzûrunda eğilelim, ‟Haç’a gerilmiş, ölülerden dirilmiş ve Peder’in bağrında olan[9] (Rab), günahlarımız için insaflı ol.
Theotokion.
Lütfun gelişiyle yasanın gölgesi kayboldu. Çünkü yanıp tükenmeyen çalı[10] gibi, şimdi de sen (ey Bâkire Meryem), bâkire olarak (Kelâm’ı) doğurup (doğumdan sonra da) bâkire kaldın. Ateş sütunu[11] yerine şimdi de Doğruluk Güneşi[12] doğdu. Mûsa yerine şimdi de canlarımızın Kurtarıcısı olan Mesih (belirdi).
Apostiha İlâhîleri.
Ey Mesih, dirilişin bütün dünyâyı nurlandırdı. Böylece (senden uzaklaşmış olan insanı), kendi mahlûkunu geri çağırdın, her şeye gücü yeten ya Rab, hamdolsun sana.
Ya Rab, Haçın’la ağacın lânetini etkisiz kıldın, defnedilişinle ölümün kudretini yok ettin, soyumuzu ise dirilişinle nurlandırdın. Bundan dolayı sana şöyle haykırırız, ‟Ey Hayat Veren Mesih Allahımız, hamdolsun sana”.
Ey Mesih, Haç’a gerildiğinde mahlûkatın güzelliğini değiştirdin,[13] ve askerler insanlık dışı bir şekilde, mızrakla böğrünü deldiler.[14] Yahûdiler ise senin kudretini bilmeden mezarının mühürlenmesini istediler. Ancak şefkatinden dolayı defnedilmeye tenezzül ederek üçüncü gün dirilmiş olan ya Rab, hamdolsun sana.
Ey Hayat Veren Mesih, ölümlüler uğruna cefâ çekmeye rızânla katlanıp kudretli olduğundan dolayı ölüler diyârına indin ve orada (çağlardan beri) senin gelişini gözleyenleri kudretlinin (ölüler diyârının) elinden çekip alarak, artık ölüler diyârı yerine Cennet’te ikamet etmelerini ihsan buyurdun. Bunun için, senin üçüncü gündeki dirilişini yücelten bize de, günahlarımızın bağışlanmasını ve büyük merhametini ihsan eyle.
Peder, Oğul ve Kutsal Ruh’a hamdolsun.
Şimdi ve dâima ve ebetler ebedince. Âmin.
Theotokion.
Önceki bütün mûcizeler arasından, bu yeni mûcize, ilk defa görünendir. Çünkü erkeksiz doğurmuş olan Ana’yı ve bütün yaratılışı kucaklayanı kucağına almış olanı, kim gördü? Doğmuş olan Allah’ın murâdıdır. Ey tamâmen pak (Bâkire), çocuk olarak kollarının arasına almış olduğun O’na karşı analık cesâretine sâhip olduğundan dolayı, sana hürmet edenler için durmaksızın yalvar ki, merhamet eyleyip canlarımızı kurtarsın.
Apolitikion. 2. Makamda.
Ölüme doğru indiğinde, sen ki ölümsüz olan hayatsın, ölüler diyârını, ulûhiyetinin şimşeğiyle öldürdün. Yer altındaki[15] ölüleri dirilttiğinde de, bütün semâvî Kuvvetler şöyle haykırdılar, “Hayat Veren Mesih Allahımız, sana hamdolsun”.
Theotokion.
Bütün sırların, ey Allahdoğuran, düşünceden üstündür ve pek izzetlidir. Mühürlenmiş paklığın ve korunmuş bekâretinle, gerçek Allah’ı doğurarak, inkâr edilmeyecek şekilde Ana olarak tanındın. Canlarımızın kurtuluşu için O’na niyaz eyle.
PAZAR GÜNÜ
SEHER VAKTİNDE OKUNAN
Dirilişe mahsus
Övgü İlâhîleri
- Makamda.
Nefes alan her canlı ve bütün yaratılış sana hamdeder ya Rab, çünkü Haç’ın vâsıtasıyla ölümü etkisiz kıldın ki, tek insansever olduğundan dolayı, ölülerden dirilişini halklara gösteresin.
Yahûdiler söylesin: Askerler Kral’ı (Rab’bi) beklerken O’nu nasıl kaybettiler? Mezarın taşı, niçin hayatın kayasını[16] koruyamadı? O halde ya defnedilmiş olanı geri versinler, ya da dirilmiş olana secde etsinler, bizimle şöyle diyerek, ‟Hamdolsun merhametinin çokluğuna, ey Kurtarıcımız, hamdolsun sana”.
Ey halklar, sevinin ve coşun, çünkü Melek mezarın taşına oturdu. Kendisi şöyle diyerek bize müjdeyi verdi, ‟Dünyânın Kurtarıcısı Mesih ölülerden dirildi ve bütün kâinatı güzel kokuyla doldurdu. Ey halklar, sevinin ve coşun”.
Ya Rab, lütuf bulmuş Anan, sana hâmile kalmadan önce, Melek ona selâm getirdi. Senin dirilişinde ise Melek izzetli mezarının taşını yuvarladı. İlk Melek keder yerine sevincin sembollerini müjdeledi, ikinci Melek ise ölüm yerine bize hayat veren Efendiyi vâzetti. Bunun için sana şöyle haykırırız, ‟Bütün âlemin Velînîmeti, ya Rab, hamdolsun sana”.
Anatolika İlâhîleri.
Kadınlar mezarının üstüne hoş kokulu yağlarla berâber gözyaşları döktüler ve ‟Rab dirildi” dediklerinde, ağızları sevinçle doldu.
Milletler ve halklar, uğrumuza Haç’a (gerilmeye) rızâsıyla katlanmış ve ölüler diyârında üç günlüğüne bulunmuş olan Mesih Allahımız’a övgüler sunsunlar. Ve vâsıtasıyla dünyânın her bir köşesinin nurlandığı, ölülerden dirilişine secde etsinler.
Ey Mesih, kendi rızânla Haç’a gerildin, defnedildin, Allah ve Efendi olduğun için dünyâya ebedî hayatı ve büyük merhametini bağışlayarak ölümü yendin.
Gerçekten yasayı çiğnemiş olanlar,[17] mezarın taşını mühürlemekle, daha büyük bir mûcizeyi görmemize vesîle oldunuz. (Mezarı koruyan) Muhâfızlar biliyorlar ki, (Mesih) bugün mezardan çıktı. Yahûdiler ise muhâfızlara şöyle diyorlardı, ‟Deyin ki, biz uyurken Öğrenciler gelip O’nu çaldılar”. Ölüyü, hatta çıplak haldekini, kim çalar? O Allah olduğundan ötürü, mezarda kefenlerini bırakıp kendi kudretiyle dirildi. Ey Yahûdiler, gelin ve görün, ölümü tepelemiş olan mezarın mühürlerini nasıl bozmadı! O insan soyuna sonsuz hayatı ve büyük merhametini bağışlayandır.
[1] ‟… ve Kelâm Allah idi”, (Yuhanna 1:1).
[2] Pavlos’un Koloseliler’e Mektubu 2:14.
[3] Pavlos’un İbrânîler’e Mektubu 2:14.
[4] Yaratılış 3.
[5] Eyüp 38:17.
[6] Mezmur 107:16, Yeşaya 45:2.
[7] Yeşaya 9:2, 42:7. Luka 1:79.
[8] İsa Mesih ölüler diyârına inmesiyle: a) kendi ölümü vâsıtasıyla, ölüm kuvvetine mâlik olanı, yâni İblis’i iptal etmiş (Pavlos’un İbrânîler’e Mektubu 2:14) ölümün ve ölüler diyârının hâkimiyetine tamâmen son vererek Âdem’i esâretten azat etmiştir (Hoşea 13:14, Pavlos’un Korintoslular’a Birinci Mektubu 15:55, Vâhiy 1:18), b) Âdem ile Havvâ’dan beri günahın esâreti altında, ölüler diyârında zindanda tutuklu bulunan bütün ölmüş olan insanların ruhlarına kurtuluş müjdesini vâzetmesiyle, O’na îman edenleri de azat etmiştir (Petros’un Birinci Mektubu 3:19 ve 4:6). Böylece Kurtarıcımız İsa Mesih’in dirilişinin zaferi ölüler diyârına kadar ulaşmıştır. Ortodoks Kilisesi’nin öğretisini temsil eden Diriliş ikonası (İstanbul Kariye’deki meşhur ikona), İsa Mesih’in ölüler diyârına inmesini, artık kırılmış kapılarının ve parçalanmış sürgülerinin (Eyüp 38:17, Mezmur 9:13, 107:16, Yeşaya 45:2) üstüne basıp, Âdem ile Havvâ’yı ellerinden çekerek diriltmesini çok mânâlı bir şekilde tasvir etmektedir.
[9] Yuhanna 1:18.
[10] Eski Ahit’te ‟ateşle yanıp tükenmeyen çalıˮ (Mısır’dan Çıkış 3:2-4), Bâkire Meryem’e işâret etmektedir. Çünkü kendisi, içinde Ulûhiyetin korkunç ateşini kabul ettiği halde mûcizevî bir şekilde yanmamıştır.
[11] İsrâiloğulları’nın Mısır’dan çıkışlarında ‟Gece gündüz ilerlemeleri için, Rab gündüzün bir bulut sütunu içinde yol göstererek, geceleyin bir ateş sütunu içinde ışık vererek onlara öncülük ediyorduˮ (Mısır’dan Çıkış 13:21). Bâkire Meryem bu ateş sütunundan çok daha üstündür. Çünkü onun vâsıtasıyla Allah’ın kendisi bedenen, insan olarak, dünyâda belirmiştir.
[12] Malaki 4:2.
[13] Allah’ın yarattığı mahlûkattan olan güneş karardı ve yeryüzü sarsıldı.
[14] Yuhanna 19:34.
[15] Ölüler diyârındaki.
[16] Hayatın kayası Mesih’tir. Pavlos’un Korintoslular’a Birinci Mektubu 10:4.
[17] Yahûdiler.
