İlâhi ibâdette kullanılan Kutsal Gereçler
Kutsal Gereçler
Kutsal gereçler, ilahi tapınmada kullanılan nesnelerdir. Kilise’mizin kuralları gereği, ayinde en az bir defa kullanılmış kutsal gereçler, başka bir amaç için tekrar kullanılamazlar.
Kutsal gereçleri iki alt kategoriye ayırırız.
Efkaristiya Ayini (İlahi Litjürji) için gerekli olanlar, ki aşağıda şu şekilde sıralanmışlardır:
1) Kutsal Kadeh
Onu diğer kutsal kaplardan ayrı tutarız, çünkü içinde Rab’bin Kutsal Bedeni ve değerli Kanı bulunur. Müminler bu kaptan Kutsal Armağanları alırlar. Rab’bin, Son Akşam Yemeği’nde kullandığı kadehi simgeler.
2) Kutsal Tepsi
Tepsiye, İlahi Efkaristiya için kullanılan Kutsal Ekmek (Sunu Ekmeği) yerleştirilir. İlahi Bebeğin (Çocuk İsa) konulduğu beşiği simgeler.
3) Asteriskus
Asteriskus, bir yıldız gibi çapraz olarak açılan iki kavisli tutmaçtan oluşur. Kutsal Ekmeği korumak için üzerine konur. Yıldız şekli bize Beytlehem yıldızını simgeler.
4) Mızrak
Mızrak görünümlü bir bıçaktır. Rab’bin kutsal böğrünü deldikleri mızrağı simgeler. Sunu ekmeğinden payları (ufak parçalar ve kırıntıları) ayırmak için rahipler tarafından kullanılır.
5)Kutsal Kaşık
Geçmişte cımbız şeklinde üretilen bu gereç, günümüzde küçük bir kaşık biçimindedir. İmanlılara Komünyon dağıtılırken kullanılır. Serafimlerden birinin Yeşaya Peygamberin günahlarını affetmek için, dudaklarına sürdüğü kor kömürü tuttuğu maşayı simgeler; Rahip de bu Kutsal Kaşık aracılığıyla Hristiyanlara günahlarının affı ve ebedi hayat için Rabbimizin kan ve bedenini verir.
6) Sünger ve Gravürlü Müz (Sünger)
İki çeşit süngerdir. Biri Kutsal Kadehi temizlerken kullanılır. Öteki sunu ekmeğinden kesilen kırıntıları Kutsal Kadehe yerleştirmek için kullanılır. Rabbimiz çahmıhtayken susadığında, askerin sirkeye batırıp kamış ile dudaklarına getirdiği süngeri simgeler.
7) Sürahi/Zeon
Kutsal Kadehe dökülecek olan sıcak suyun ısıtıldığı, maden veyâ gümüşten yapılmış ufak ibriktir. Bizlere inancımıza dahil olması gereken sıcaklığı ve Rabbimizin böğründen akan suyu anımsatır. İçinde kaynayan suya da Zeon denir.
8) Kutsal Armağanların muhafaza edildiği küçük dolap
Genelde minyatür bir kilise gibi görünen küçük metal bir kutudur. Kutsal Sunağın üstünde bulunan bu gereçte, Kanıyla sulanmış Rab’bin kutsal Bedeni muhafaza edilir. İvedilik gerektiren durumlarda kullanılır. (Hastalara acilen Komünyon verilmesi vb.) Hastalara verilecek Kutsal Komünyon’un nakli için de ayrıca ufak bir kap mevcut.
Diğer Kutsal Gereçler ve Nesneler
Genel olarak İlahi tapınmada kullanılan diğer kutsal nesneler şunlardır:
1) Buhurdanlık
Müminlerin duasını simgeleyen buhur, bu gereçin içinde yanar. Kutsal ayinler veya Efkaristiya esnasında Episkopos, Rahip veya Diyakon tarafından kullanılır.
2) Kandiller
Genellikle “Güzel Kapı” ve Kutsal İkonastasis önünde sıvı yağla yanarlar. Yanan yağ bize Tanrı’nın merhametini, saçtıkları ışık ise, ışık misali her daim parlak ve kutsal olması gereken yaşantımızı hatırlatır.
3) Şamdanlar
Büyük ve küçük mumların yerleştirilmesi içindir. Mumlar bizlere mizacımızın ve yüreğimizin Tanrı Sözü ile etkilenip şekillenmesi, İlahi Sevgiyle de adeta erimesi gerektiğini hatırlatır.
4) Altı Kanatlılar
Genelde uzun çubukların ucuna tutturulan metal disklerde taşınılan altı kanatlı melek tasvirleridir. Meleklerin altı kanatlı olmaları bizlere Rab’bin emirlerini ne denli çabuk yerine getirdiklerini ima eder. Kilise törenleri ve dinsel alaylarda kullanılırlar.
5) Vaftiz Havuzu
İçinde Kutsal Vaftiz töreni gerçekleştirilir. İsa’nın vaftiz edildiği Ürdün Nehri’ni simgeler. Havuz, kutsal mabetlerin iç kısımlarında veya vaftizhanesinde bulunur. Vaftizhane ve vaftiz havuzu birbirleri ile karıştırılmaması gereken iki farklı kavramdır. Vaftiz havuzu sadece Hristiyanlığa geçiş yapmak isteyen adayın vaftizi gerçekleştirmek üzere girdiği havuzken, vaftizhane içinde bu havuzu bulundurmanın yanı sıra, Vaftiz Törenine de ev sahipliği yapan dini bir yapıya verilen isimdir.
6) Kutsal Mür şişesi
Mesih’in sakramentlerinden biri olan Krizmasyon Sakrametinde kullanılan Kutsal Mürün muhafaza edildiği küçük metal bir şişedir. Genelde Kilise Kateşizmini almış olan imanlılar önce vaftiz edilir, sonra Krizmasyon Mürü ile meshedilir. (Mesih)
7) Kutsal İncil
Kutsal İncil her zaman Kutsal Sunağın üstüne yerleştirilir. Bu Kitaptan Rahipler veya Diyakozlar, İncil pasajlarını okurlar. Orthros (veya seher vakti) Ayini sırasında İncil’in okunmasından sonra, imanlılar eğilip Kutsal İncil Kitabını öperler; Kitap, müminlerin hürmet edebilmeleri için Efkaristiya’nın sonuna kadar özel bir rafta kalır.
8) Önceden Kutsanmış Armağanların Muhafaza Edildiği Sandık
İçinde Rab’bin Kutsal Kanı ile sulanmış Kutsal Bedeni bulunmaktadır. Paskalya öncesi Büyük Oruç süresince, hafta sonları icra edilen İlahi Litürji esnasında, Ekmek ve Şarap, Zeon yordamıyla henüz birleşmeden önce hazırlanıp bu sandığa yerleşirilir. Takip eden günlerde ise (hafta içi) Önceden Kutsanmış Armağanların Ayininde kullanılır. Bu ayinde (Akşam Duası) diğerlerinden ayrı olarak tanzim edilmiş ilahi ve dualar okunur.
9) Kutsal emanet sandığı
Bu sandığın içine Kilise veya Manastırlarda bulunan azizlerden kalma kemik gibi kalıntı ve hatıraları yerleştirilmiştir. Kutsal emanet sandığı her zaman Kutsal Sunağa bırakılır veya belirlenmiş bir yerde saklanır.
10) Çanlar
Çanlar, tatlı sesleriyle bizi tapınağa davet eden metal konik aletlerdir. Ayrıca bize çeşitli neşeli veya hüzünlü olayları duruma göre farklı melodilerle duyururlar.
Not: Çoğu zaman bir Kutsal Kilise bulunmayan ve az sayıda inananın olduğu bölgelerde bir İlahi Liturji icra gerçekleşmesi gerektiğinde, Kutsal Efkaristiya’nın icra edilecek yere nakledilebilen Kutsal Gereçler vardır. Bu yerlere, gurbetteki kardeşlerimizin yaşadığı bölgeler örnek gösterilebilir.
Kilise’deki her şey, Kutsal Kitabın bize söylediği gibi, göksel Kilise’yi tasvir edip simgeler. Onlar orada “Onlar göktekilerin örneği ve gölgesi “dir (İbr. 5).
