Kutsal Mür
“Şükür yağı”, “şükür krizmasyonu” ya da “semavi krizmasyon” olarak da anılan “Kutsal Mür”, Kutsal Ruh’un armağanlarını sembolize eder. Kutsal Mür, 57 farklı tıbbi bitki ve aromatik maddeden oluşan bir karışım içerir.
“Kutsal Mür”ün hazırlandığı malzemeler şunlardır: aromatik bitkiler, hayvan ve bitkilerden kurutularak veya özel metotlarla toplanarak elde edilen ve eczacılıkta kullanılan ham veya yarı ham maddeler ve uçucu yağar. Bu uçucu yağlardan en önemlisi Bulgar Ortodoks Kilisesi tarafından damıtılan gül yağıdır. Bu malzemeler, bazı değişiklikler ve eklemelerle, 8. yüzyıldan 19.yüzyıl sonuna kadar olan süredeki Kutsal Mür tariflerinde karşımıza çıkar. Bir fikir vermesi açısından Kutsal Mür yapımında kullanılan bazı malzemeler şunlardır: zeytinyağı, şarap, süsengiller familyasından iris çiçeği, Chios adası sakızı, melek otu, mercanköşk, kiraz eriği, zencefil, kılotu ve hint defne yaprakları. Aynı zamanda erkek buzağının bezinden elde edilen uçucu hayvan salgısı da kullanılır.
Kutsal Mür, eski çağlarda verilmiş bir imtiyazla, sadece Ekümenik Patrikhane tarafından hazırlanır. Patrikhane Kutsal Mür’ü, yaklaşık olarak her on senede bir hazırlar.
Kutsal Mür hazırlandıktan sonra kutsanır ve vaftizden sonraki krizmasyon sakramenti esnasında kullanılmak üzere tüm Ortodoks Kiliselerine gönderilir.
Kutsal Mür’ün hazırlanması (pişirilmesi) Musa’nın Mısırdan Çıkış Kitabı’nın 30. Bölümünde 22-25 ayetlerindeki tarifine dayanır: “ RAB Musa’ya şöyle dedi: “Şu nadide baharatı al: Beş yüz şekel sıvı mür, yarısı kadar, yani iki yüz ellişer şekel güzel kokulu tarçın ve tatlı kamış, tapınak şekeliyle beş yüz şekel hıyarşembe, bir hin de zeytinyağı. Bunlardan ıtriyatçı ustalığıyla güzel kokulu kutsal bir mesh yağı yap. Ona kutsal mesh yağı denecek”.
Patrikhanemizde “Pişirme”, Kutsal Pazartesi günü sabahı Kutsal Litürji’nin bitiminden sonra başlar. Böylece Ekümenik Patrik’in yönettiği özel ayin esnasında Mür yapımında kullanılacak temel malzemeler kutsanmış olur. Ve Kutsal Ayinler ile ilgili tüm düzenlemeleri belirleyen Litürji Kitabı’nın da tayin ettiği şekilde Patrik, Kutsal Mür’ün hazırlanmasında kullanılacak tüm kazanların, mutfak gereçlerinin ve malzemelerin üzerine kutsanmış su serper. (ayazma suyu)
Ardından Patrik, elindeki iki mumlu ve üç mumlu Litürjik şamdanlarla (dikerotrikera) tüm kazanları yakar (toplam 5 kazan). Bu kazanlara yakıt olarak, yıpranmış kilise evraklarını ve vaaz kürsüsü gibi, oturma sıraları gibi tahtadan yapılan kilise eşyalarının artık işe yaramayan tahtalarını koyar. Daha sonra Patrik Kutsal İncil’den pasajlar okur.
İncil okumalarına, belirlenmiş zaman aralıklarıyla, dönüşümlü olarak Başrahipler ve rahipler tarafından devam edilir. Bu süreç, aynı düzeni koruyarak Kutsal Salı ve Kutsal Çarşamba günleri de devam eder böylece artık berrak hale gelmiş Mür, büyük gümüş amforalara, küçük gümüş kaplara ve başka mermer kaplara doldurulup Patrikhane avlusunun içinde bulunan küçük Aya Andrea kilisesine götürülür. Kutsal Perşembe sabahı, Mür dolu bu kaplar, 12 amforayı taşıyan 24 rahip, gümüş ve mermer kapları taşıyan yaklaşık 35 Başrahip ve gümüş kabı taşıyan Patrik tarafından yürüyüş merasimiyle Aya Andrea Kilisesi’nden Patrikhane Kilisesi’ne götürülür.
Patrik öncülüğünde yapılan Kutsal Litürji esnasında, hazırlanan Mür kutsanır. Amforalar ve diğer kaplar Kutsal Masa’nın üstüne ve etrafına yerleştirilir.
Litürji’den sonra kaplar, yine bir merasim eşliğinde, Kutsal Mür’ün muhafaza edildiği Patrikhane’deki mabede götürülür.
Hristiyanlığın coğrafi olarak çok genişlediği M.S 2. yüzyılda, krizmasyon sakramenti Elçilerin gidemediği uzak bölgelerde de icra edilebilsin diye (çünkü bu sakramenti Pentekost günü Yeruşalem’de Kutsal Ruh’u alan Elçilerden başkası icra edemiyordu), Kutsal Mür yapılmaya başlandı.
8. yüzyıla kadar tüm episkoposların Kutsal Mür hazırlama hakkı vardı ancak zamanla Mür hazırlama yetkisi kademeli olarak önce sadece Patrikler’e sonra da idari düzen ve kiliselerin birliği açısından sadece Ekümenik Patrik’e tanındı.
