İSA MESİH’İN DİRİLİŞİNİN ANILDIĞI PAZAR GÜNLERİNE MAHSUS SEKİZ MAKAMDAKİ DİRİLİŞ İLÂHÎLERİ 1
CUMARTESİ AKŞAMI
BÜYÜK AKŞAM DUÂSINDA
Mezmur 141:1-2.
Ya Rab, seni çağırdım, beni işit, beni işit, ya Rab. Ya Rab, seni çağırdım, beni işit, seni çağırdığımda yalvarışımın sesini dinle, beni işit, ya Rab.
Duâm senin huzûruna buhur[1] gibi doğrulsun. Ellerimin kaldırılması, akşam kurbanı gibi kabul görsün. Beni işit, ya Rab.
Mezmur 142:7.
Adına şükretmek için, canımı zindandan çıkar.
Diriliş İlâhîleri.
- Makamda.
Akşam duâlarımızı kabul eyle, ey Kutsal Rab, ve bize günahlarımızın bağışlanmasını ihsan eyle, çünkü (dirilişinle) dünyâya dirilişi gösteren tek sensin.
Mezmur 142:7.
Doğru kişiler beni gözleyecek,[2] tâ ki, sen bana karşılık verinceye dek.
Ey halklar, Siyon’u[3] çevreleyin, ona sarılın ve onun içinde ölülerden[4] dirilmiş olana hamdedin. Çünkü O, bizi suçlarımızdan kurtaran Allahımız’dır.
Mezmur 130:1-2.
Derinliklerden seni çağırdım, ya Rab. Ya Rab, sesimi işit.
Gelin ey halklar, Mesih’in ölülerden dirilişini yücelterek O’na ilâhîler sunalım ve secde edelim. Çünkü O, düşmanın[5] dalâletinden (sapkınlığın-dan) dünyâyı kurtaran Allahımız’dır.
Mezmur 130:2.
Yalvarışımın sesini kulakların iyi dinlesin.
Anatolika İlâhîleri.
Gökler sevinin, yeryüzünün temelleri borazan çalın ve dağlar sevinçle haykırın, çünkü işte Emmanuel, günahlarımızı Haç’a mıhladı.[6] Hayat veren, insansever olduğundan dolayı Âdem’i diriltip ölümü öldürdü.
Mezmur 130:3-4.
Eğer suçları hesâba alırsan, ya Rab, ya Rab, kim ayakta kalabilir? Fakat sende bağışlama vardır.
Kendi rızâsıyla uğrumuza bedende (insan olarak) Haç’a gerilene, cefâ çekip defnedilene ve ölülerden dirilene, şöyle diyerek ilâhîler okuyalım, ‟Ey Mesih, Kilisen’i Ortodokslukta[7] destekle ve iyi ve insansever olduğun için ömrümüzü selâmete çıkar”.
Mezmur 130:5-6.
Ya Rab, adın için seni gözledim. Canım senin kelâmını gözledi, canım Rab’be ümit bağladı.
Ey Mesih Allahımız, hayatı kabul etmiş olan mezarının yakınında bulunan biz lâyık olmayanlar, tâbir edilemez şefkatine hamd duâsı sunarız. Çünkü, ey günahsız, dünyâya dirilişi bağışlamak için Haç’a (gerilmeye) ve ölüme tenezzül ettin.
Mezmur 130:6.
Sabah nöbetinden geceye dek, sabah nöbetinden (geceye dek) İsrâil Rab’be ümit bağlasın.
Peder’le birlikte ebedî ve ezelî olan Kelâm’a, bâkire rahimden tâbir edilemez şekilde doğmuş, uğrumuza Haç’a (gerilmeye) ve ölmeye kendi rızâsıyla tenezzül etmiş ve izzetle dirilmiş olana, şöyle diyerek ilâhîler okuyalım, ‟Hayat Veren ya Rab, hamdolsun sana, ey canlarımızın Kurtarıcısı”.
Mezmur 130:7-8.
Çünkü Rab’de merhamet ve O’nda bol kurtuluş vardır! Ve O bütün suçlarından İsrâil’i kurtaracaktır.
Mezmur 117:1-2.
Ey bütün milletler, Rab’be hamdedin, ey bütün halklar, O’nu övün.
Çünkü bize olan merhameti büyüktür, ve Rab’bin hakîkati ebediyete dek kalır.
Peder, Oğul ve Kutsal Ruh’a hamdolsun.
Şimdi ve dâima ve ebetler ebedince. Âmin.
Theotokion.
Bütün dünyânın izzeti, (tabiat kanunlarına göre) insanlardan doğmuş, (tabiatüstü bir şekilde) Efendi’yi doğurmuş, semâvî kapı, Bedensiz Meleklerin ezgisi ve müminlerin ziyneti (övüncü) olan Bâkire Meryem’e ilâhîler sunalım. Çünkü o, gökyüzü ve Ulûhiyetin mâbedi olmaya lâyık oldu. O, aradaki (Allah ile insanları ayıran) düşmanlık duvarını yıkarak barışı yeniden tesis etti ve (semâvî) Krallığı açtı. Bundan dolayı îmânın bu lengerine[8] tutunursak, ondan doğmuş olan Rab koruyucumuz olacaktır. O halde cesâreti, Allah’ın halkının[9] cesâreti olsun, çünkü Allah her şeye gücü yettiğinden dolayı düşmanlarla savaşacaktır.
Prokimenon.
Cumartesi Akşamı,
- Yan Makamda.
Mezmur 93:1.
Rab saltanat sürer, haşmet giyinmiş.
Mısrâ, Mezmur 93:1.
Rab kudret giyinmiş ve kuşanmıştır.
Dünyâyı da pekiştirmiştir, sarsılamaz.
Apostiha İlâhîleri.
Ey Mesih, cefânla (kötü) tutkulardan azat olduk ve dirilişinle yok olmaktan kurtulduk. Ya Rab, hamdolsun sana.
Mısrâ, Mezmur 93:1.
Rab saltanat sürer, haşmet giyinmiş. Rab kudret giyinmiş ve kuşanmıştır.
Yaratılış coşsun, gökler sevinsin, milletler de sevinçle ellerini çırpsın. Çünkü Kurtarıcımız Mesih, günahlarımızı Haç’a mıhladı[10] ve ölümü öldürerek, insansever olduğu için, (günaha) düşmüş Âdem’i bütün soyuyla diriltip, bize hayatı bağışladı,
Mısrâ, Mezmur 93:1.
Dünyâyı da pekiştirmiştir, sarsılamaz.
Ey anlaşılamayan (Rab), gökyüzünün ve yeryüzünün kralı olduğun halde, insanseverliğinden dolayı, kendi rızânla Haç’a gerildin. Ölüler diyârı aşağıda sana rastladığında acılandı ve sâlihlerin canları seni kabul ettiklerinde sevindiler. Âdem ise, Yaradan olan seni, yer altında[11] görünce dirildi. Ne büyük bir mûcize! Herkesin hayatı olan (Rab), nasıl ölümü tattı? Fakat kendisi şöyle haykıran ve söyleyen dünyâyı nurlandırmak istedi, ‟Ölülerden dirilmiş olan, ya Rab, hamdolsun sana”.
Mısrâ, Mezmur 93:5.
Ya Rab, günlerin devâmınca evine kutsallık yaraşır.
Hoş kokulu yağı taşıyan Kadınlar hoş kokulu yağ getirerek acele ve feryatla mezarına vardılar, ancak lekesiz bedenini bulamadılar. Yeni ve şaşılacak[12] mûcizeyi Melekten öğrenince Elçilere şöyle dediler, ‟Rab dünyâya büyük merhametini bağışlayarak dirildi”.
Peder, Oğul ve Kutsal Ruh’a hamdolsun.
Şimdi ve dâima ve ebetler ebedince. Âmin.
Theotokion.
İşte Yeşaya’nın peygamberlik sözü gerçekleşti.[13] Çünkü bâkire olduğun halde doğurdun ve doğumdan sonra, doğum öncesindeki gibi (bâkire) kaldın. Zîra (senden) dünyâya gelmiş olan, Allah olduğu için tabiatı yeniledi. Fakat, ey Allah’ın Anası, senin mâbedinde kulların tarafından sana sunulan niyazları görmezlikten gelme. Ancak Merhametli’yi (Rab’bi) kucağında taşıdığından dolayı senin hizmetkârlarına şefkat göster ve canlarımızın kurtuluşu için şefâat eyle.
Apolitikion. 1. Makamda.
Mezarının taşı Yahûdiler tarafından mühürlenmişken ve (mezardaki) lekesiz bedenin askerler tarafından korunuyorken, dünyâya hayat bağışlayarak üçüncü gün[14] dirildin, ey Kurtarıcı. Bundan ötürü, ey Hayat Veren, göklerin Kuvvetleri sana şöyle haykırdılar, “Dirilişine hamdolsun ey Mesih, krallığına hamdolsun, (kurtuluşumuz için yaptığın) tasarına da hamdolsun, ey tek insansever”.
Theotokion.
Ey Bâkire, Cebrâil’in sana “Selâm” deyişiyle ve sesinin duyulmasıyla herkesin Efendisi senin içinde beden alıyordu,[15] sen ki âdil Dâvut’un dediği gibi kutsal sandıksın,[16] Yaradan’ını (rahminde) taşıyarak göklerden daha geniş kılındın. Senin içinde yerleşene hamdolsun, senden (dünyâya) gelene hamdolsun, senin doğumun[17] vâsıtasıyla bizi azat edene hamdolsun.
SEHER VAKTİNDE
Diyakos:
Allahdoğuran ve Nur’un Anası’nı ilâhîlerle hürmet ederek yüceltelim.
Heruvimler’den[18] daha îtibarlı ve Serafimler’den kıyaslanamaz ölçüde izzetli, Allah olan Kelâm’ı[19] bozulmadan[20] doğurmuş, gerçek Allahdoğuran, seni yüceltiriz.
Allahdoğuran’ın Ezgisi
Luka 1:47-55.
Canım Rab’bi yüceltir, ve Kurtarıcım Allah ile ruhum sevinir.
Çünkü kulunun hâkir hâliyle ilgilendi. Zîra işte, bundan sonra bütün nesiller bana mübârek diyecekler.
Çünkü Kudretli olan bana büyük şeyler etti; Onun ismi kutsaldır. Merhameti nesillerden nesillere, kendisinden korkanlaradır.
Bâzûsuyla kudret gösterdi; kibirlileri yüreklerinin kuruntusu ile dağıttı.
Hükümdarları tahtlarından indirdi, ve hakirleri yükseltti. Açları iyiliklerle doyurdu; ve zenginleri boş döndürdü.
Atalarımıza söylediği gibi İbrahim ile onun zürriyetine merhameti ebediyen hatırlamak için, kulu İsrâil’e yardım etti.
Mezmur 150:6.
Her nefes sâhibi[21] Rab’be övgüler sunsun.
Mezmur 148:1-2,
Mezmur 65:1.
Göklerden Rab’be övgüler sunun, en yücelerde O’na övgüler sunun! Ey Allah, sana ilâhî yaraşır.
Ey bütün melekleri, O’na övgüler sunun. Övgüler sunun O’na, ey bütün kuvvetleri! Ey Allah, sana ilâhî yaraşır.
Mezmur 149:9.
Yazılmış olan hükmü onlara karşı yürütsünler. Bütün sâdık kullarının şerefi budur.
Dirilişe mahsus
Övgü İlâhîleri.
- Makamda.
Ey Mesih, kurtuluşu sağlayan cefâna ilâhîler sunar ve dirilişini yüceltiriz.
Mezmur 150:1.
Kutsal yerde Allah’a övgüler sunun! Gücünü gösteren göklerde övgüler sunun O’na!
Ya Rab, Haç’a (gerilmeye) katlanmış, ölümü etkisiz kılmış ve ölülerden dirilmiş olan sen, tek her şeye gücü yeten olduğundan, ömrümüzü selâmete çıkar.
Mezmur 150:2.
Övgüler sunun O’na güçlü işleri için! Övgüler sunun O’na büyüklüğünün çokluğuna göre.
Dirilişinle ölüler diyârını yenmiş ve insanı diriltmiş olan Mesih, temiz yürekle sana ilâhî okumaya ve seni yüceltmeye bizi lâyık kıl.
Mezmur 150:3.
Boru sesiyle O’na övgüler sunun! Çenkle ve lirle O’na övgüler sunun!
İlâhî tenezzülünü yücelterek sana ilâhîler okuruz, ey Mesih. Bâkireden doğduğunda ayrılmadan Peder’le birdin. İnsan olarak cefâ çektin ve rızânla Haç’a (gerilmeye) katlandın. Dünyâyı kurtarmak için güvey odasından çıkarcasına mezardan dirildin. Ya Rab, hamdolsun sana.
Mezmur 150:4.
Tef ve raksla O’na övgüler sunun! Sazlar ve neylerle O’na övgüler sunun!
Anatolika İlâhîleri.
Haç’a mıhlandığın zaman düşmanın (İblis’in) kudreti yok oldu. Haç’a gerildiğin için yaratılış korkudan sarsıldı ve ölüler diyârı senin kudretinle yenildi. Ölüleri mezarlardan dirilttin ve Haydut’a Cennet’i açtın. Ey Mesih Allahımız, hamdolsun sana.
Mezmur 150:5-6.
Zillerle O’na övgüler sunun! Çınlayan zillerle O’na övgüler sunun! Her nefes sâhibi Rab’be övgüler sunsun.
Îtibarlı Κadınlar feryat ederek, aceleyle mezarına vardılar. Mezarı açık bulduklarında ve Melekten yeni ve şaşılacak[22] mûcizeyi öğrendiklerinde ise, Rab’bin dünyâya büyük merhametini bağışlayarak dirildiğini Elçilere duyurdular.
Mezmur 10:12,
Mezmur 74:19.
Kalk, ya Rab Allahım, elini kaldır. Hakirlerini asla unutma.
Senin cefâlarının ilâhî yaralarına, ey Mesih Allah, ve son çağlardaki ilâhî tezâhürünün Siyon’daki rabbanî kâhinliyine secde ederiz. Çünkü, ey Doğruluk Güneşi,[23] karanlıkta oturanları[24] batmayan parlaklığa kılavuzlayarak nurlandırdın. Ya Rab, hamdolsun sana.
Mezmur 9:1.
Ya Rab, bütün yüreğimle sana şükredeceğim. Yaptığın hârikaların hepsini anlatacağım.
Ey Yahûdilerin kargaşa sever soyu kulak verin. (Mezarı) Koruyan askerler söylesin, Pilatos’a gelenler nerede? Mezarın mühürleri nerede? Defnedilen (Rab) nereye götürüldü? Satılmayan nerede satıldı? Hazîne nasıl çalındı? Haç’a gerilmiş olanın dirilişine niçin iftirâ edersiniz, ey yasayı çiğnemiş olan Yahûdiler. Ölüler arasında hür olan dirildi ve dünyâya büyük merhametini bağışlar.
[1] Buhurun ibâdette kullanılması Eski Ahit’te pek çok yerde zikredilmektedir. Hoş kokulu buhurun gökyüzüne yükselmesi, Azizlerin ve müminlerin Allah’a sundukları duâları temsil etmektedir (Ayrıca Yeni Ahit’te Luka 1:10 ve Vahiy 5:8, 8:3-4). Aziz Altın Ağızlı Yuhanna’nın tefsirine göre ise, “İmdi senin buhurdanın ağzındır ve dikkat et, edepsizce konuşup pis sözler söyleyenler gibi ağzını (buhur yerine) pisliklerle doldurma”.
[2] İntizar edecek, bekleyecek.
[3] Yeni Siyon olan Kilise’yi.
[4] Ölüler arasından.
[5] İblis’in, (Matta 13:25,39, Luka 10:19).
[6] Pavlos’un Koloseliler’e Mektubu 2:14.
[7] Ortodoks (doğru) îmanda.
[8] Pavlos’un İbrânîler’e Mektubu 6:19.
[9] Müminlerin.
[10] Pavlos’un Koloseliler’e Mektubu 2:14.
[11] Pavlos’un Filipililer’e Mektubu 2:10.
[12] Παράδοξον – Paradoksal mûcizeyi.
[13] ‟İşte, kız gebe kalacak, ve bir oğul doğuracak, ve onun adını İmmanuel koyacakˮ, (Yeşaya 7:14).
[14] Ölümünden üç gün sonra dirildin, (Pavlos’un Korintoslular’a Birinci Mektubu 15:4).
[15] Luka 1:26-38.
[16] Mezmur 132:8. İsa Mesih, Bâkire Meryem, Kutsal Haç ve sâirle alâkalı pek çok mühim vaka Eski Ahit’te “ön bildiri” olarak zikredilmektedir. Buna göre Ahit Sandığı da Bâkire Meryem’e işâret etmektedir. Çünkü Bâkire Meryem “Kutsal-canlı sandık” olarak Allah’ın meskeni olmuş, ondan beden alan Allah’ın Kelâmı yeryüzüne insan olarak gelmiştir.
[17] İsa Mesih’in doğumu.
[18] Heruvimler ile Serafimler, Kitâb-ı Mukaddes’te zikredilen Melek varlıkları “Kerubiler” veya “Keruvlar” (Yaratılış 3:24, Pavlos’un İbrânîler’e Mektubu 9:5) ile “Seraflar” (Yeşaya 6:2) olup, isimleri Yunanca ilâhîlerdeki gibi muhâfaza edilmişlerdir.
[19] ‟… ve Kelâm Allah idi”, (Yuhanna 1:1).
[20] Bekâreti bozulmadan.
[21] Her canlı varlık.
[22] Παράδοξον – Paradoksal mûcizeyi.
[23] Malaki 4:2.
[24] Matta 4:16, Luka 1:79.
